Kumgi Ningol Chakouba-na Lakpada Chara Henbi Sharmila-gi Paojel

Ningol oibi Iche, Ichal, Inao, Inesing; Piba oiba Ibung, Ipwa, Ipal, Itonsing, chara henbbi Sharmila-na kumgi Ningol Chakouba-bu pukning nungshina ninshingjabaga loinana khunaigi amata oibagi ningshing lipun chetsinna nungai watta

Ningol oibi Iche, Ichal, Inao, Inesing; Piba oiba Ibung, Ipwa, Ipal, Itonsing, chara henbbi Sharmila-na kumgi Ningol Chakouba-bu pukning nungshina ninshingjabaga loinana khunaigi amata oibagi ningshing lipun chetsinna nungai watta hodana shanti leina pannaba yaipha mangal mapu mangondagi nijari.

Eigi nungshiraba Iche ahumsu kumsigi Ningol Chakouba-na lakpada chak chara amatang mapam lamda Ibung, Ipwa, Ikhura, Iton-sing nungshina chindaminaba-du, eigina aningba pandam asima oidriphaoba phaodi cha-khraroi, thak-kraroi haina leikhrabasu nungshibagi lipul, mahao adudi yokhaningbani. Sajibu Cheiraoba kumon khuding Iche atonbidudi ngamjaba kumgi anou apen khara khara Ibungsing-da thinjei tai. Eigi amuba ain louthok-u haiba dabisibu leibak mapu-su, miyam-su, tha laamba oiroidaba mang oina penthokpirabra?

Chingmi-Tammi nungshi chanana charou mourounabagi lipundu gnasisu uri nakpak nakpak lemtuna homeland homeland haiduna tokhainingbagi malom tounaribagi marak-ta. Maring ningol Meitei piba-da ongbadu, ngasigi chatnariba athoi ahen, achao aram tannaba nung-gi wahanthok leinadraba, Ningol Chakouba-bu lanna lamjingnabadagi, television ama dakshina oina leibiyu, Meitei-da onglubanina Meitei-gi chatnabi-du inbiyu haina mapam-gi manama mabung-da apamba phongdorakpadagi manama oirba sister-du makubok anaba operation toukhibada ngairibagi shel putharabasu machal-gi maning thungnabagi thourang-li. Ching-ga Tam-ga karamna tatnaba yagadage?

Chingmi Ichil Inaoshingsu khangbiramgani, Lamdan-gi khullakpa-gi mamou `Masi` Kabui-bu makubok-ki mamang maktada Army-na rape toubikhiba. Madugi tamthiba shajat adu judicial inquiry commission ama shemduna, spot inquiry, Retired Justice Hobet Suresh-ki makhada chathakhibaduda Ishamaksu innarubadagi masi Kabuigi pendaba meichak hakthengnana maiyoknaruba-nani Eina 2004-da Imphal Municipality-gi area khaktadagi Disturbed Area Act louthoklaga C.M. Ibobi-na Eibu AFSPA louthok-le chara henba toklo themlabada yakhidabasi, Eina communal oiramlabadi Ikhul Ireikai amuba ain-gi miot minei-dagi ningtamlagani, dabi phangle khanna Eisu nahal-na Ningol Chakouba-da sharuk yaramgani. AFSPA-gi Disturbed Area leibaduna pangal haplagani, security force-singna Churachandpur town miyamgi non-violent procession gathering-duda power abuse touduna minungshi yaodana nongmei guli kappadagini micham naha mapal hatoktuna Chingmi-Tammi anigi nungshinadanabagi singchep thabagum thok-khiba.

Chingmi-Tammi yelhoumi amatani, amana amada mitop natte. Yelhoumi kanaba semkhiba bill-gi matang-da Ching-gi Ichil Inaosing-na thagatlakpa mihut deputy C.M. machamak-na Ching-gi lamgi traditional ownership system bill-duna shokhaloi shengdok-khi. AFSPA-na micham prajada-ta target touri. India-da North East-sing namduna tinsin-khiba kuidringei kutlai paiba lalhoulup amatasu leitringei-duda thajaba ngamdriba mitop minou oina laman khumlakani chingnabadagi military policy oina AFSPA asi 1958-da pass toukhibani hai.

Houjikmaksu Garo Hills, Arunachal, Assam, Meghalaya border-da AFSPA enact touri hairi. State sarkar amadi praja-gi yaningdaba, pendaba phongdoknabaga karimata wataidana. North East-ta khundariba Mongoloid-ki shakta, chuda chatnarol mainland India-na yaningde. Leptana racial attack, phuba hatpa ijat manghanba toktribasida North East Ichil Inao-sing punna ahingsa-gi khongjung changsinminaduna constitution oiba maong-da AFSPA muthat-hansi. Aduga, eikhoigi education curriculum-da Chingmi Ichil Inaoshing-gi tongan tongan-ba lol khudingmak optional subject oina yaohanduna Chingmi-Tammi-gi nung-gi thamoi mari phaonarasi.

Read more / Original news source: http://kanglaonline.com/2015/11/kumgi-ningol-chakoubana-lakpada-chara-henbi-sharmilagi-paojel/